Sağlık ve İnsan Hakları

Sağlıkla insan hakları arasında karmaşık bağlantılar vardır:

• İnsan hakları ihlallerinin ya da bu konuda duyarsız kalmanın sağlık açısından ciddi sonuçları vardır;

• Tasarlanma ve uygulanma biçimlerine göre sağlık politikaları ve programları insan haklarının gelişmesine ya da ihlal edilmesine neden olabilirler;

• Korunmasızlık ve bozuk sağlığın etkileri, insan haklarına saygı duyulması, onların korunması ve uygulanması için adımlar atılarak azaltılabilir.

Her bir hakkın normatif içeriği, insan hakları belgelerinde ayrıntılı olarak belirtilmiştir. Sağlık hakkı ve ayrımcılığa uğramama hakkındaki normatif içerik sırasıyla Soru 4 ve 5’de açıklanmıştır. İnsan hakları belgelerinde sağlıkla ilişkili diğer bazı temel hakların normatif içeriğini ifade etmek için kullanılan dile ait örnekleri aşağıda bulabilirsiniz:

• İşkence: "Hiç kimse işkenceye veya zalimane, insanlık dışı veya onur kırıcı muamele veya cezaya maruz bırakılamaz. Ayrıca hiç kimse, serbest iradesi olmadan tıbbi veya bilimsel bir deneye tabi tutulamaz.

• Çocuklara karşı şiddet: Çocukların "… bedensel veya zihinsel saldırıya, şiddet veya suistimale, ihmal ya da ihmalkar muameleye, ırza geçme dahil her türlü istismara ve kötü muameleye karşı korunması için; yasal, idari, toplumsal, eğitsel bütün önlemler alınır. "

• Zararlı geleneksel uygulamalar: "… çocukların sağlığı için zararlı geleneksel uygulamaların kaldırılması amacıyla uygun ve etkili her türlü önlem alınmalıdır."

• Katılım: “Aktif, özgür ve anlamlı katılım” hakkı."

---

Kaynaklar

Toplum Sağlığı Araştırma ve Geliştirme Merkezi (2007). Sağlık ve İnsan Hakları Üzerine 25 Soru 25 Cevap. Erişim Adresi: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/42526/9241545690_tur.pdf?sequence=10 ( Erişim Tarihi: 15/12/2020).