Organ Bağışı Yaptın. Peki, Kadavra Bağışını Duydun Mu?

Kaliteli sağlık hizmetlerinin temelinde ne yatar diye sorsak muhtemelen birçoğunuz sağlık personelinin iyi yetişmesi derdiniz. Peki bir sağlık personelinin iyi yetişmesi için en etkili yöntem nedir?

Bu yazımızda en az organ bağışı kadar önemli bir bağış olan kadavra bağışının önemini, kadavra bağışı konusundaki kanun ve yönetmelikleri ve nasıl bağışta bulunabileceğinizi anlatacağız.

Günümüzde teknolojinin ilerlemesiyle birlikte tıp eğitiminde de pek çok yenilikler olsa da hiçbir teknoloji insan bedeni üzerinde yapılan çalışmaların yerine geçememektedir. Gelişmiş ülkelerde kadavra bağışı binlerce kişi tarafından eğitim ve bilimsel amaçlarla bağışlanmakla birlikte ülkemizde bedenini bağışlayan kişi sayısı çok azdır (yılda 1-2 kişi) (Mersin Üniversitesi).

Sadece modeller ve fotoğraflar üzerinden insan bedeni üzerinde çalışan bir doktor tarafından ameliyat edilmek ister miydiniz?

Hiç kimse ne kendisi ne de sevdiklerinin yeterince pratik yapmamış, zayıf cerrahi becerileri olan doktorlar tarafından tedavi edilmesini istemez ve bir doktorun bu becerilerinin gelişebilmesi için en uygun materyal yine insan bedenidir. Ölüm sonrasında insan bedenini anatomi laboratuvarlarında tutulabilmesi ile yaşayan bireylerinden üzerinde yapılacak cerrahi müdahelelerin provası kadavra üzerinde yapılabilmektedir. Dolayısıyla bilimsel çalışmalara önem veren ve destek olmak isteyen, sevdikleri insanların güçlü becerileri olan sağlık personelinden hizmet almasını isteyen tüm vatandaşların kadavra bağışı konusunda sorumluluk alması gerekmektedir.

Kadavra Bağışına İlişkin Kanun ve Yönetmelikler

Organ doku alınması, saklanması ve nakli hakkında 20.5.1979 tarih ve 2238 sayılı Kanuna göre;

Madde 14: “Bir kimse sağlığında vücudunun tamamını veya organ ve dokularını, tedavi, teşhis ve bilimsel amaçlar için bıraktığını resmi veya yazılı bir vasiyetle belirtmemiş veya bu konudaki isteğini iki tanık huzurunda açıklamamış ise sırasıyla ölüm anında yanında bulunan eşi, reşit çocukları, ana veya babası veya kardeşlerinden birisinin; bunlar yoksa yanında bulunan herhangi bir yakınının muvaffakiyetiyle ölüden organ veya doku alınabilir.” hükümleri yer almaktadır."

Nasıl kadavra bağışında bulunabilirsiniz?

Kadavra bağışında bulunmak istediğiniz üniversitenin Anatomi Anabilim Dalı'nı arayarak detaylı bilgi alabilirsiniz. Resmi olarak bağışta bulunabilmek için bağış tutanağını iki kişinin şahitliğinde imzalamak yeterlidir; Anatomi Anabilim Dalı'na gitme olanağı olmayan kişiler için ise, iki kişinin şahitliğinde ve resmi bir sağlık kuruluşunda (Devlet Hastanesi, Aile Hekimi) görevli idari hekim tarafından onaylanması gereklidir.

Organlarımı bağışlarsam, kadavra bağışında bulunabilir miyim?

Organ bağışı yapsanız bile kadavra bağışında da bulunabilirsiniz.

İkisi birlikte yapıldığı takdirde öncelik bağışlanan organların nakli şeklinde olup, ardından beden kadavra olarak ilgili kuruma (Anatomi Anabilim Dalı) ulaştırılır.

Bağış için yaş sınırı var mıdır?

Yasal olarak 18 yaşın üstündeki birey bağışta bulunabilir. Yaş konusunda bir üst sınır yoktur.

Kadavra bağışında bulunmada belirli bir hastalık engel midir?

Belirli viral enfeksiyonların (HIV, Hepatit B, C ) dışındaki enfeksiyon ya da diğer hastalıklar (kanser vs.) bağış için engel değildir.

Bağış formu doldurduktan sonra ben ya da birinci dereceden akrabalarım fikrini değiştirirse ne olur?

Birey istediği zaman bağıştan vazgeçebilir. Yaygın kanının aksine, bir kişi hayattayken bedenini kadavra olarak bağışlarsa, kişi ölümünden sonra yakınlarının bu bağışa engel olması mümkün değildir. Ne var ki bağışçının ölmeden önce bu konuda aile üyelerini açıkça ve detaylı biçimde bilgilendirmesi, ölüm sonrasında aile üyeleri ile sağlık çalışanları arasında yaşanabilecek olası çatışmaları önleyebilecektir.

Ölüm sonrasında süreç nasıl ilerliyor?

Bağışçı vefat ettiğinde, yakınlarının zaman kaybetmeden bağış yapılan anabilim dalı veya dernek iletişim numarasını arayarak bildirmesi gerekir. Yakınlarınızın bu konuda bilgi sahibi olmasını sağlamanız, vasiyetinizin yerine getirilmesi açısından önemlidir.

Kaynakça

20.5.1979 tarih ve 2238 sayılı Kanun, Madde 14

Mersin Üniversitesi. Kadavra Bağışı Hakkında Bilgilendirme Metni. http://www.mersin.edu.tr/haberler/327402/kadavra-bagisi-hakkinda-bilgi