1.8.1998 tarihli Resmi Gazete ile yayınlanan Hasta Hakları Yönetmeliği, ülkemizde hasta hakları kapsamında doğrudan kaynak olmakla sağlık hukuku açısından oldukça önemli bir yere sahiptir. Eldeki yazı işbu yönetmelikte dikkat çeken düzenlemeler ve uygulanabilirliği artırıcı çalışmalara yer vermektedir.
Hasta Hakları Yönetmeliği'nin Amacı ve Kapsamı
İlgili yönetmelik, hasta haklarını somut olarak göstererek herkesin "hasta hakları"ndan faydalanabilmesine, hak ihlallerinden korunabilmesine ve gerektiğinde hukuki koruma yollarını fiilen kullanabilmesine dair usul ve esasları düzenlemek amacı ile hazırlanmıştır. Bu kapsamda sağlık hizmeti verilen resmi ve özel bütün kurum ve kuruluşları, bu kurum ve kuruluşlarda veya bunların dışında hizmete katılan her kademedeki ve unvandaki ilgilileri ve hizmetten faydalanma hakkını haiz olan bütün fertlere verilen hizmet ilgili yönetmeliğe tabidir.
Hastalar, sağlık hizmetlerinden faydalanırken belli haklara sahiptir.
Bu haklardan özellikle bilinmesi gerekenler aşağıdaki gibidir:
Bilgi İsteme Hakkı
Hasta Hakları Yönetmeliği madde 7 gereği hasta, hizmet alabileceği sağlık kuruluşunun hizmet şartlarını, sağlık kurum ve kuruluşları tarafından verilen her türlü hizmet ve imkanın neler olduğunu ve müracaat edilen kuruluşta verilen sağlık hizmetlerinden faydalanma usulünü öğrenme hakkına sahiptir.
Kurum ve kuruluşlar bu bilgilendirmelerin yapılması için gerekli teknik vb. imkanları temin etmekle yükümlüdür. Bu hak, aynı zamanda hastanın sağlık kuruluşunu seçme ve değiştirme hakkından yararlanmasını kolaylaştırmaktadır.
Tıbbi Gereklere Uygun Teşhis, Tedavi ve Bakım Talep Etme Hakkı
Hasta Hakları Yönetmeliği madde 11 gereği hasta, modern tıbbi bilgi ve teknolojinin gereklerine uygun olarak teşhisin konulmasını, tedavisinin yapılmasını ve bakımının sağlanmasını talep etme hakkında sahiptir. Bu kapsamda gerekli tahlillerin yapılmaması, tedavi sürecinde hastanın yaşam kalitesinin korunmasının temininde yaşanabilecek teknik aksaklıklar ve tedavi yönteminde son gelişmelerin takip edilmemesi halleri başlıca ihlal örneklerini oluşturmaktadır.
Bilgi Verilmesi Caiz Olmayan Hallerde Gizlilik Talep Etme Hakkı
Hasta Hakları Yönetmeliği madde 19 gereği hekim hasta ve yakınlarını bilgilendirme noktasında hastanın manevi yapısı üzerinde fena tesir yapmak suretiyle hastalığın artması ihtimalinin bulunması ve hastalığın seyrinin ve sonucunun vahim görülmesi hallerinde aksi yönde takdir hakkı kullanılabilmektedir. Bu kapsamda hastaya konan teşhis yalnızca hekim ile hasta arasında kalabileceği gibi hastaya dahi ayrıntılarıyla bildirilmeyebilecektir.
Sağlık Kuruluşunu Seçme ve Değiştirme Hakkı
Hasta Hakları Yönetmeliği 8. ve 15. maddeleri gereği hasta, sağlık kuruluşunu değiştirmesinin hayati tehlikeye yol açmaması ve hastalığının seyrini daha da ağırlaştırmaması şartlarıyla sevkini talep edebilecektir.
Sevkten önce, gereken bilgiler sevk talebinde bulunulan veya tıbben uygun görülen sağlık kuruluşuna, sevkeden kuruluş veya mevzuatla belirlenen yetkililerce verilerek hastadan/hasta yakınından sevk onayı alınması akabinde sevk gerçekleştirilebilmektedir.
Sevk sürecinde verilen onam ve sevke uygunluk kararının yazılı hazırlanması ispat hukuku açısından önem arz etmektedir.
Müracaat, Şikayet ve Dava Hakkı
Hasta Hakları Yönetmeliği madde 42 gereği hastanın ve hasta yakınlarının, bu yönetmelikte belirtilen haklarının ihlal edilmesi halinde, mevzuat çerçevesinde her türlü müracaat, şikayet ve dava hakları bulunmaktadır. Şikayet hakkının yargısal başvurular için zorunlu olmadığı birbirinden bağımsız haklar olduğu önemle vurgulanmalıdır.
Bu kapsamda Sağlık Bakanlığı İletişim Merkezi bünyesinde Alo 184 hattı, https://hastahaklari.saglik.gov.tr/ adlı site ve CİMER üzerinden vatandaşlar ücretsiz şekilde müracaat ve şikayet haklarını kullanabilmektedirler.
İşbu kanallarla yapılacak şikayetin akıbetinin beklenmesi akabinde veyahut ihlalin niteliğinin adli ve idari yargı kollarında doğrudan karşılığı bulunması halinde beklenmeksizin adli yollara başvurarak dava hakkı kullanılabilmektedir.
Comments