Dünya Kemik İliği Bağışçıları Günü her yıl eylül ayının üçüncü cumartesi günü kutlanıyor. Bu yıl da tüm dünyada 50'den fazla ülkede kutlanması ve yüz binlerce kişiye ulaşması hedefleniyor. Kemik iliği bağışçılar günü başlangıçta İtalya, İspanya ve Fransa'da gerçekleştirilen sınırlı bir kampanya iken, WMDA (Dünya İlik Bağışçıları Örgütü) tarafından 2015 yılında dünya çapında bir etkinliğe genişletildi. Türkiye’de de ilk kez 2015 yılında TÜRKÖK(Türkiye Kök Hücre Koordinasyon Merkezi) yürütücülüğünde kutlanmaya başlandı. Yine bu yıl da tüm dünyada 17 Eylül tarihi Dünya Kemik İliği Bağışçıları Günü olarak kutlanmaya devam edecek.
Kemik İliği Bağışı: Korkulacak Bir İşlem Değil
Kemik iliği nakli en temel tanımı ile sağlıklı olan bir kişiden kemik iliğinin alınıp hasta olan kişiye nakledilmesi anlamına gelir. Çoğunlukla lösemi, lenfoma gibi hastalıklar ya da kullanılan ciddi ilaçlar sonucunda kemik iliği düzgün çalışmayan, baskılanmış ya da yanlış çalışan hastalara nakil yapılır. Özellikle kanser hastaları açısından kemik iliği nakli hayat kurtarıcı olabilir. Birçok insan kemik iliği bağışçısı olmayı acılı, yıpratıcı bir süreç gibi görebiliyor. Özellikle son yıllardaki teknolojik gelişmelerle beraber kemik iliği bağışçısı olmak son derece kolay ve acısız bir süreç haline geldi. Kemik iliği bağışında TÜRKÖK’ün en çok kullandığı yöntemde toplama işleminden birkaç gün önce kök hücrelerinin sayısını artırıcı aşılar yapılır. Toplama günü bağışçı tamamen steril çalışan bir cihaza bağlanır. Bir kolundan alınan kan cihaza girer. Cihazda kök hücreler toplanır. Kalan diğer tüm kan elemanları bağışçıya geri verilir. Tüm bu süreç yaklaşık olarak 2-3 saatte tamamlanır. 18-50 yaş arası bulaşıcı hastalığı olmayan herkes kemik iliği bağışçısı olabilir.
Kemik İliği Bağışı Sayısı Yeterli Mi? Bağış Bekleyen Hasta Sayısı Artıyor!
Tüm dünyada kemik iliği bağışı aslında hala yeterli düzeyde değil. Temelde kemik iliği nakli bekleyen tüm hastaların açıkta kalmadan kök hücreye ulaşması gerekir. WMDA’nın yaklaşık 40 milyon bağışçıdan oluşan küresel veri tabanında, küresel aramaların %8 kadarı sıfır eşleşme ile sonuçlanıyor (1). Tam bu yazıyı okuduğunuz anda bile kendine uygun kemik iliği bulunamadığı haberini alan onlarca hasta mevcut. Dolayısı ile hala bu yolda atılması gereken çok adım var.
Ortak Amaç: Donör Sayısını Tüm Dünyada Artırmak
Dünya İlik Bağışçıları Örgütü (WMDA)’ne göre dünya kemik iliği bağışçıları günü öncelikle genel halkı hedefler, ancak aynı zamanda politikacılar, kamu yetkilileri, endüstri temsilcileri, araştırmacılar, sağlık çalışanları ve kök hücre bağışı ve kök hücre nakli ile gerçekten ilgilenen herkes arasında farkındalık yaratmayı da amaçlar.
Gerek uluslararası ölçekte WMDA gerek Türkiye ölçeğinde TÜRKÖK esas olarak önce farkındalık oluşturmayı ardından da donör sayısını artırmayı hedefler. Türkiye’de halihazırda 5000 civarı kemik iliği nakli bekleyen hasta var. WMDA’nın istatistiklerine göre Almanya ile benzer nüfusa sahip Türkiye’deki kök hücre bağışçısı sayısı 600 bin iken Almanya’da bu sayı 2.5 milyon civarında (2). Dolayısı ile bağışçı sayısı anlamında hala almamız gerek çok yol var. Bu amaçla Dünya Kemik İliği Bağışçıları Günü ile her yıl çeşitli toplantılar, broşürler, sosyal medya faaliyetleri, tanıtım ve farkındalık etkinlikleri ile bağışçı sayısının artırılması hedeflenmekte. Tüm bu süreç uluslararası olarak gerek bağış bekleyen hastaların gerekse potansiyel bağışçıların birbirlerini daha yakından anlamasına da olanak sağlamış oluyor.
2022 Sloganı: Hayat Kurtarmayı Destekliyorum
17 Eylül 2022'de Dünya Kemik İliği Bağışçıları Günü tüm dünyada 8. kez düzenlenecek. Bu yılın sloganı ‘‘Hayat Kurtarmayı Destekliyorum’’ şeklinde belirlendi. Gerek sosyal medyada gerek konvansiyonel medyada bu slogan ile haberler, yayınlar gerçekleştirilecek. Bu gün sadece farkındalığı artırmayı değil aynı zamanda daha önce donör olmuş ve donör olmak için gönüllü olmuş kişilere yönelik de toplumsal olarak minnettarlık göstermek için bir araç olabilir. Asla unutulmaması gereken şey, her birimizin sadece birkaç saatimizi ayırarak kan verir gibi basit bir işlemle bir insanın hayatını komple değiştirecek güçte olduğumuzdur.
KAYNAKÇA
Comments