Eldeki yazı, 26 Mart Dünya Epilepsi Farkındalık Günü’nde epilepsi diğer adıyla sara hastalığının oluşumu, tedavi süreci ve farkındalık çalışmalarını mercek altına almaktadır. En temel anlatımla epilepsi, beyinde var olan elektrik akımının belirli bir bölgede geçici süreyle kontrolsüz artışı sonucu beyinde bulunan nöronlarda gelişen ani ve kontrolsüz boşalmalardır. Hasta istemsiz kasılmalar, duyusal ve duygusal değişiklikler ile bilinç değişiklikleri şeklinde reaksiyonlar görülmektedir. Hastalık atakları ortalama 1 dakika sürmekte olup kroniktir. Epilepsi nöbetleri genellikle tipik belirtiler göstermekte olup önce korku hissi gibi olağan dışı algılamalar ortaya çıkmakta, akabinde ağız köpürmesi, ani denge kayıpları görülebilmektedir. Ani denge kayıpları kemik kırılması gibi fiziksel yaralanmalara da sebep olabilmektedir.
Gerçekleşen çoğu epilepsi vakalarının nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Beyin hasarları, felç, beyin tümörleri, beyin enfeksiyonları ve doğum kusurları bazı vakalara sebebiyet vermektedir Epilepsi hayat akışına uzun süreli engel teşkil eden bir hastalık olmamakla, öncelikle anti-nöbet olarak bilinen ilaçlar ile tedavi süreci başlamaktadır. Anti-nöbet tedavisi ile hastanın atakları arasındaki süre uzatılmakta ve atakların şiddeti düşürülmektedir. Yapılan araştırmalar epilepsi hastalarının sadece %20-30’unun gördükleri tedaviye direnç göstererek sık nöbetler geçirdikleri, bu sebeple diğer beyin fonksiyonları da etkilendiğinden ek tedavilere ihtiyaç duydukları tespit edilmiştir.
Dünya'da 50 milyondan fazla insanın epilepsi hastası olduğu düşünülmektedir. Tarihte bilinen birçok epilepsi hastası vardır. Büyük İskender, Napolyon Bonaparte, Van Gogh, Leonardo da Vinci, Alfred Nobel ve Fyodor Dostoyevski gibi birçok örnek verilebilir.
Epilepsi nöbeti geçiren kişiye yapılacak ilk yardım müdahalesi oldukça önem arz etmektedir. Bu kapsamda yapılacaklar aşağıda sıralanmıştır.
Kişi güvenli bir yere yan şekilde yatırılır.
Kişi dişlerini sıkması halinde sert ve temiz bir cisimle dilinin solunum yolunu tıkaması önlenir.
Başın yere çarpmaması için el yardımıyla desteklenir veyahut korumaya alınır.
Kişinin nöbet sırasında bilinç dışı yaptığı hareketler kısıtlanmamalı, yalnızca kendisine zarar vermesi önlenmelidir.
Kişinin kendisine gelmesi beklenir.
Dünya’da bugüne özgü farkındalığı arttırmak amacıyla Mor Gün’’ (Purple Day) adıyla uluslararası bir hareket yürütülmekte olup bu kapsamda insanlar mor renkli kıyafetler ve ürünler kullanmaya davet edilmektedir. İlk olarak 2008 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nden Kanada’da, epilepsi hastası olan 10 yaşındaki Cassidy Megan, kendi epilepsi mücadelesinden hareketle Mor Gün fikrini ortaya atmıştır. Mor renk çeşitli kültürlerde yalnızlığı sembolize ettiğinden epilepsi tanısı konan insanların toplumdaki yalnızlığını ifade etmektedir.
Epilepsi insan bünyesinde meydana gelen hastalıklardan biri olup şeker hastalığı, kanser vb. hastalıklardan bu anlamda bir farkı yoktur. İyileştirici tedavileri mümkün olan ve toplumla birlikte faaliyeti engellemeyen bir hastalıktır.
Kaynakça
Türk Nöroloji Derneği. Erişim Adresi: https://www.noroloji.org.tr/. Erişim Tarihi 24/03/2022.
Türkiye Epilepsi ile Savaş Derneği. Erişim Adresi: https://turkepilepsi.org.tr/.Erişim Tarihi 24/03/2022.
Vikipedi. Epilepsi. Erişim Adresi: https://tr.wikipedia.org/wiki/Epilepsi. Erişim Tarihi: 24/03/2022.
Comentarios