Bir Sağlık Grubu Mesleği: Gerontolog

Tüm dünyada yaşlı nüfus hızla artmaktadır. Yaşam süresinin uzaması ile birlikte dünya nüfusunun yaşlanmasına paralel olarak Türkiye’de demografik bir dönüşüm sürecine girmiştir.

TÜİK (2021) verilerine göre yaşlı nüfus olarak kabul edilen 65 ve üzeri yaş grubu 8 milyon 245 bin 124 kişi olmuştur. Yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranı ise 2021 yılında %9,7'ye yükselmiştir.

Demografik değişimlerin sosyal, politik ve ekonomik sonuçları gün geçtikçe belirginleşmekte, yaşlı nüfus sağlığın önemli bir aktörü haline gelmektedir. Bu durum gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin sosyal devlet politikalarında yaşlı nüfusa odaklanmasını sağlamaktadır.

Yaşlılık ve yaşlanmanın bilimi anlamına gelen Gerontoloji, 1930’lu yıllardan itibaren Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Avrupa ülkelerinde çeşitli üniversitelerde anabilim dalı olarak kurulmuştur. Türkiye’de 2000’li yıllardan itibaren Gerontoloji'ye olan ilgi artmış, çeşitli üniversitelerde lisans ve lisansüstü programlarda yerini bulmuştur.

Gerontoloji, yaşlanma olgusunun biyolojik, psikolojik ve toplumsal boyutlardaki problemlerini ve çözümlerini araştıran hem teorik hem de uygulamalı bir bilim dalıdır. Gerontoloji eğitimi yaşlılık fizyolojisi, yaşlı hastalıkları, yaşlılık farmakolojisi, yaşlı bakım modelleri, gerontolojik rehabilitasyon gibi derslerin yanı sıra sağlık ekonomisi, sağlık kurumları yönetimi, sosyal güvenlik sistemi, hukuk, psikoloji, antropoloji ve felsefe gibi pek çok farklı alandan oluşan bir müfredata sahiptir.

Gerontoloji eğitimi alan kişilere ‘Gerontolog’ ünvanı verilmektedir. Gerontologlar yaşlılığa multidisipliner bir bakış açısıyla yaklaşmakta, yaşlıların yaşam koşullarını iyileştirmek ve yaşam kalitelerini artırmayı amaçlamaktadır.

Gerontologlar;

• Huzurevi ve Yaşlı Bakım Merkezleri

• Gündüz Bakımevleri

• Evde Bakım Hizmetleri

• Hastaneler

• Klinikler

• Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezleri

• Bakanlıklar

• Belediyeler

• Aile Danışma Merkezleri

• Özel Emeklilik Fonları

• Araştırma Merkezleri

• Sivil Toplum Kuruluşları

• Üniversiteler gibi pek çok kurumda görev alabilmektedir. Aynı zamanda yaşlının kendisine, bakım verenine ve ailesine gerontolojik danışmanlık hizmeti de sağlayabilmektedirler.

Gerontologların çalıştığı kurumlarda;

• Yaşlılar ile görüşmeler yaparak ihtiyaçlarının analiz edilmesi, belirlenen ihtiyaçlar doğrultusunda faaliyetler yürütülmesi

• Yaşlının kendisi, ailesi, bakım vereni ve çevresi ile görüşmeler yaparak geriatrik hizmetin planlanması, takibinin yapılması ve ilgili birimlerle koordinasyonun sağlanması

• Gerontolojik Değerlendirme Raporu (GDR) düzenlenmesi

• Aktif ve sağlıklı yaşlanmayı gerçekleştirmek üzere sosyal ilişki ağlarını geliştirecek etkinliklerin düzenlenmesi

• Gerontolojik hizmet sunumuna ilişkin ergonomik ihtiyaçların tespit edilmesi ve düzenlenmesi

• Yaşlıların akut sağlık sorunları ve acil bakım ihtiyaçlarında kriz yönetiminin sağlanması

• İhtiyaç sahibi yaşlıların bakımevlerine yerleştirilmesi veya maddi yardım almasının sağlanması gibi görevleri bulunmaktadır.

---

Kaynak

1. Ulusal Meslek Standardı. Gerontolog. Seviye 6(25 Ekim, 2016). Resmi Gazete (Sayı: 29868 (Mükerrer)).

2. Tufan, İ. (2002), Antik Çağdan Günümüze Yaşlılık, İstanbul: Aykırı Yayıncılık.

3. TÜİK. İstatistiklerle Yaşlılar, 2021.

4. Oğlak, S. (2018). 21. Yüzyılda Yaşlanma ve Aktif Yaşlanma. Özmete, E. ve Canatan A. (Editörler), Temel Gerontoloji içinde (222-240) . Ankara: Hedef Yayıncılık.